Al het maatschappelijke ongenoegen roept de vraag op: ‘Doe ik het goede en doe ik het goed?’ Die vraag was het uitgangspunt van Hartstocht, het project sociale innovatie dat het hart van politiemensen aanspreekt. Inmiddels zijn een leergang transitiekunde en een leergang transformatiekunde ontwikkeld. Op 5 april wordt de leergang transitiekunde afgesloten in de vorm van een bijeenkomst waarin de lessen en ervaringen worden gedeeld.

Ze vonden elkaar in hun gemeenschappelijke drijfveer om het hart van mensen centraal te stellen in het werk: Ylona Meurs, projectleider sociale transformatie bij de staf Landelijke Eenheid, en Maaike Rotteveel, oprichter van MakeYourMission voor sociale innovatie vanuit het hart. Beiden waren gegrepen door het rapport ‘Zoeken naar Transitieruimte, de toegevoegde waarde van de politie in een wereld van Transitie’ van Dutch Research Institute For Transition (DRIFT).

Op basis van gesprekken met mensen van de politie en daarbuiten onderzocht DRIFT welke kant de politie op zou kunnen gaan en welke ruimte ze heeft om mee te gaan met maatschappelijke ontwikkelingen. ‘Twee dingen kwamen in het rapport naar voren’, zegt Rotteveel. ‘Ten eerste dat de politie veiligheid niet in haar eentje kan handhaven. Een integrale aanpak is nodig om de veiligheid 24 uur per dag te waarborgen. Dat vraagt van de politie dat ze samenwerkt met burgers en met zorg, onderwijs, sociaal werk en andere instanties. Ten tweede dat het belangrijk is om sociale verbinding op te zoeken met collega’s. Politiemensen die nadenken over de vraag: ‘Kan ik mijn werk nog wel blijven doen op de manier die ik altijd wilde?’, moeten gelijkgestemden kunnen vinden.’

Mooi werk

Meurs en Rotteveel wilden verder gaan met de uitkomsten uit het rapport en de buitenwereld naar binnen halen. Ze vroegen aan veertig burgers: schrijf een brief aan iemand van de politie – aan een persoon, niet aan de organisatie – over de vraag: wat gun jij de politiemens, en welke politieorganisatie gun je jezelf en de maatschappij? De briefschrijvers waren vooral eerlijk. Ze schreven dat de politie zulk mooi werk doet en dat het een mensenorganisatie moet zijn. Vervolgens vroegen Meurs en Rotteveel aan politiemensen om een brief terug te schrijven. Ook dat gebeurde. Daarna volgde een ontmoeting tussen politiemensen en burgers. Gestimuleerd door de brieven en ontmoetingen zochten Meurs en Rotteveel een vorm om verder te gaan.

Van buiten naar binnen

Ze wilden een reflecterende houding bij de politie stimuleren met die vraag: ‘Doe ik het goede en doe ik het goed?’ en besloten subsidie aan te vragen bij SAOP. Met de subsidie vroegen ze DRIFT een leergang transitiekunde te ontwikkelen. ‘In de leergang zoom je uit’, zegt Rotteveel. ‘Je krijgt meer zicht op de maatschappelijke dilemma’s, je reflecteert op wat er buiten gebeurt en gaat na wat dat van jezelf vraagt. Er is van tevoren geen plan met een uitkomst of resultaat, want je gaat juist met elkaar onderzoeken wat nodig is. We willen met politiemensen zelf een hoopvol perspectief formuleren, als een soort richtingaanwijzer waar je je eigen inzet op kunt afstemmen en waarmee je zelf bepaalt wat je wilt bijdragen aan de politieorganisatie.’ Zo moesten de deelnemers in groepjes nadenken over de vraag hoe ze wilden dat de politie er over twintig jaar uitziet, waarbij alles mogelijk was. Dat beeld maken ze steeds concreter, zodat dat een leidraad wordt voor elke deelnemer afzonderlijk om zelf stappen te zetten.

Intrinsiek gemotiveerd

In de leergang merken Meurs en Rotteveel dat iedereen goed weet waar die zelf aan wil bijdragen. De deelnemers zijn intrinsiek gemotiveerd. Dat is ook het uitgangspunt; het moet niet opgelegd zijn. De groep is gemêleerd, met politiemensen in de functie van wijkagent, chef basisteam, senior beleidsadviseur, en dergelijke. Van de twintig deelnemers zijn er tien van Eenheid Limburg, vijf van de Landelijke Eenheid en vijf van andere eenheden uit het land.

Van binnen naar buiten

De leergang transformatiekunde, die in februari 2024 begint, wordt door House of Coherence ontwikkeld. Daarin gaat het juist om inzoomen. Rotteveel: ‘Bij de leergang transitiekunde werk je van buiten naar binnen, maar bij transformatiekunde begin je vanuit jezelf. Het is van binnen naar buiten. En het hoopvolle perspectief dat uit de eerste leergang is voortgekomen, nemen we mee naar deze nieuwe leergang.’ Aan de leergang transformatiekunde kunnen ook twintig politiemensen deelnemen, maar de aard van deze leergang vraagt om een andere aanpak en dan is het beter te werken in twee groepen van tien.

Intake

Voor het begin van de eerste leergang voerden Meurs en Rotteveel kennismakingsgesprekken met veel geïnteresseerden. Meurs: ‘In de intake spreken we iemand niet aan als politiefunctionaris, maar gewoon als mens. Dan kom je bij een veel diepere motivatie. We vroegen naar hun drijfveer, hun verlangen om met veranderingen aan de gang te gaan. Op grond van die gesprekken zeiden we tegen een aantal mensen: misschien is die volgende leergang passender voor jou. Toen we die geïnteresseerden mailden dat de leergang transformatiekunde eraan komt, kregen we daar veel enthousiaste reacties op.’

Incompany

Na afloop van de leergangen maken Meurs en Rotteveel de opbrengst zichtbaar. Ze willen het hoopvolle perspectief laten zien in taal en beeld, en dat ieder politiemens daar op een eigen manier een bijdrage aan levert. ‘We zien nu al dat er behoefte is aan meer van dit soort leergangen. We bespreken met sectorhoofden dat ze zo’n leergang ook zelf in company kunnen organiseren.’ En ze stimuleren deelnemers van de net afgeronde leergang om erover te praten met collega’s. Dat is deels om te leren middels taal betekenis te geven aan wat ze hebben opgestoken, en deels om anderen te laten kennismaken met dit proces.

Afsluitende bijeenkomst

Ter afsluiting van de eerste leergang geven de deelnemers op vrijdag 5 april 2024 in de vorm van een verhaal, presentatie of activiteit terug wat ze geleerd hebben en hoe ze ermee verder zijn gegaan in hun werk.