‘Een permanente, interactieve ervaringstentoonstelling over politiewerk en de impact daarvan op jou, als mens.’ Dat is de omschrijving van MensenWerk dat in december 2019 werd opgeleverd. Bezoekers vinden het indrukwekkend.

Waarom werk je bij de politie? Wat raakt je in je werk? MensenWerk is vooral een middel om politiemensen met elkaar in gesprek te laten gaan over dat soort vragen. Een bezoek is dan ook alleen mogelijk in groepsverband en met een begeleider erbij. MensenWerk maakt de essentie van het politiewerk zichtbaar in foto’s, quotes, video’s, geluid, kunstvoorwerpen, stellages, enzovoort. De begeleider stelt daar vragen bij en nodigt bezoekers uit hun ervaringen te vertellen.

MENSenWERK, Soest. Politieacademie / Nationale Politie
Ontwerp: Danielle Schilling en Yvonne Witte.
Foto en ©: Yvonne Witte

De tentoonstelling is verspreid over vijf themaruimtes. De thema’s zijn: omgaan met stervenden en de dood; omgaan met extreme situaties; omgaan met fysiek en verbaal geweld, tegen en door politiemedewerkers; omgaan met iedereen in de samenleving en mogelijke vooroordelen onder ogen zien; en omgaan met collega’s, met de organisatie en met jezelf.

Aan het denken gezet

Het bezoek begint in de ontvangstruimte met koffie en thee, waar de begeleider het idee van MensenWerk uitlegt. Dan loopt hij met de groep door alle ruimtes en koppelt hij steeds dat wat er te zien of te horen is aan de persoonlijke ervaringen van de bezoekers. Voor de bezoekers weggaan, kunnen ze alles rustig op zich in laten werken in de stilteruimte of hun ervaringen van zich afschrijven in de doe-ruimte.

Gerdo Elzinga, coördinator en begeleider: ‘Ik breng soms een lastige situatie in en vraag: hoe zou jij dat aanpakken? Dan komen er verschillende oplossingen en bespreken bezoekers met elkaar waarom ze een bepaalde aanpak kiezen. Daardoor worden ze aan het denken gezet. Soms zien ze een ander iets doen op een manier zoals ze het zelf eigenlijk ook willen, maar toch niet doen. Omdat ze zich ongemakkelijk voelen, omdat het politiek gevoelig ligt, omdat het lastig is om ‘nee’ te zeggen tegen een collega. Dat kan allemaal vrijelijk geuit worden.’

MENSenWERK, Soest. Politieacademie / Nationale Politie
Ontwerp: Danielle Schilling en Yvonne Witte.
Foto en ©: Yvonne Witte

Diep gesprek

Veel medewerkers uit ondersteunende diensten hebben MensenWerk bezocht, een diverse groep van onder meer psychologen, bedrijfsmaatschappelijk werkers, mensen van gebouwenbeheer en HRM-functionarissen. Hun reactie is: ‘We zien nu pas echt goed waar we ons werk voor doen.’

Groepen bezoekers die zijdelings contact hebben met politie, zoals een groep van de Koninklijke Marechaussee of studenten die een minor doen op de politieacademie, vinden: ‘We krijgen een totaal ander beeld van het politiewerk doordat we zien hoe het je als mens raakt.’ En natuurlijk komen er groepen uit de politiedienst: aspiranten, rechercheteams, wijkagenten – ‘het blauw’.

Elzinga: ‘Telkens ontstaat een mooie dialoog over hoe het werk hen als mens raakt. Er komen soms verhalen boven die lang weggestopt waren. Collega’s in een team die elkaars verhalen daar horen, leren elkaar op een andere manier kennen. Ik heb zelf in blauw gewerkt, daar had ik met een collega in de auto weleens een diep gesprek, maar in teamverband gebeurde dat niet.’

MENSenWERK, Soest. Politieacademie / Nationale Politie
Ontwerp: Danielle Schilling en Yvonne Witte.
Foto en ©: Yvonne Witte

Mond-tot-mondreclame

Voor MensenWerk is geen uitgebreide reclamecampagne opgezet. Hilde Heitkönig, initiator en voormalig projectleider van het project: ‘In deze tentoonstelling gaat het om zingevingsvraagstukken. Het moet niet verplicht zijn om je daarmee bezig te houden, dat moet echt van binnenuit komen en wordt in MensenWerk gestimuleerd. MensenWerk gaat om ruimte geven aan wie je bent als mens in je vak.’

Van het begin af aan vond ze dat de tentoonstelling het moet hebben van mond-tot-mondreclame. En dat gebeurt ook. Elzinga: ‘Bezoekers van de tentoonstelling zijn er zo enthousiast over dat ze anderen erover vertellen. Die willen vervolgens ook komen. Van januari tot september 2020 hadden we 800 bezoekers ingepland. Die zouden in groepen van twaalf personen komen. Door de coronamaatregelen konden we vanaf half maart maar groepen van vier mensen ontvangen. Uiteindelijk zijn er in 2020 41 groepen geweest met in totaal 305 bezoekers. Bijna 530 ingeplande bezoekers hebben we moeten afzeggen.’

MENSenWERK, Soest. Politieacademie / Nationale Politie
Ontwerp: Danielle Schilling en Yvonne Witte.
Foto en ©: Yvonne Witte

Effecten

Er loopt nu een onderzoek onder de bezoekers naar de effecten van MensenWerk. Heitkönig: ‘Op het moment zelf zien we dat het mensen raakt, maar wat brengt het op de wat langere termijn? Wat heeft het losgemaakt, wat weten ze er nu nog van en wat doen ze er in hun team mee? Wat draagt MensenWerk bij aan de manier waarop mensen zich in hun werk voelen?’ Ze hoopt daardoor meer inzicht te krijgen in de kwalitatieve resultaten van MensenWerk, die niet eenvoudig te meten zijn.

Meer weten?

In de factsheet MensenWerk staat alle informatie over de tentoonstelling samengevat.
Lees het eerdere artikel over de start van het project MensenWerk.